چند نکته مهم درباره مقاله محمد جواد ظریف در فارین افرز و مسئله بازگشت دولت بایدن به برجام بیان می کنم:

این چند جمله را در اینجا می نویسم فقط به دلیل اهمیت فوق العاده حیاتی موضوع والا مدت هاست عقیده دارم جای این حرف ها در توئیتر و رسانه ها نیست، ولو اینکه آقای ظریف هر روز به مصاحبه با یک رسانه مشغول است.

از چند ماه قبل بحثی بسیار جدی وجود داشته است که ایران چه زمانی می تواند بازگشت دولت بایدن به گروه 1+5 را بپذیرد؟ یابه عبارت دیگر، دقیقا چه اتفاقی باید بیفتد که ایران مجددا امریکا را عضو برجام بداند؟ رهبر انقلاب در روز 19 دی این موضوع را به صراحت تعیین تکلیف کردند و فرمودند امریکا ابتدا باید همه تحریم ها را بردارد بعد بازگشت امریکا به برجام معنادار خواهد بود.

وقتی درباره همه تحریم ها صحبت می کنیم باید روشن باشد که مقصود دقیقا چیست؟ اکنون ایران با دو دسته تحریم مواجه است (البته جز تحریم هایی که در برجام تعیین تکلیف نشده) نخست تحریم هایی که اجرای آنها د ربرجام متوقف ششده بود و ترامپ آنها را با فرمان اجرایی 8 مه 2018 بازگرداند و دوم تحریم هایی که با فرمان های اجرایی دوران ترامپ وضع شده.

تحریم های دوره ترامپ خود چند دسته است. نخست تحریم هایی که باز اعمال تحریم های برجامی است. دوم، تحریم هایی که تگ های تحریم های برجامی را تغییر داده. مثلا بانک مرکزی قبل از برجام با تگ اشاعه ای تحریم بود و در تحریم های دوران ترامپ با تگ تروریستی تحریم شده. و سوم تحریم هایی که کاملا جدید محسوب می شود مانند تحریم 18 بانک ایرانی متصل به سوئیفت.

وقتی از لغو همه تحریم ها سخن گفته می شود هم باید تحریم های مندرج در برجام مجددا تعلیق شود و هم تحریم هایی که در دوره ترامپ اعمال شده. والا اگر یکی از این دو دسته تحریم برداشته شود و دیگری بماند، عملا همه تحریم ها برقرار است و گویی هیچ اتفاقی نیفتاده است و هر یک از این دو دسته تحریم می تواند خلا دیگری را به طور تقریبا کامل پر کند.

مسئله بعدی این است که همه تحریم ها چه زمانی باید برداشته شود؟ مضمون سخن رهبر انقلاب کاملا روشن است و تصریح می کند تحریم ها باید قبل از آنکه بازگشت امریکا به برجام معنا پیدا کند برداشته شود، آن هم به این دلیل کاملا ساده که همگان معترفند اگر امریکا به 1+5 برگشت دیگر تحریمی را برنخواهد داشت و مجددا تحریم ها را گروگان می گیرد تا بتواند برجام را به حوزه موشکی و منطقه ای توسعه بدهد.

مقاله ظریف به طرز حیرت آوری سیاست کشور را دور زده است. وی در مقاله خود دو جا به صراحت به مسئله لغو تحریم ها پرداخته. نخست آنجا که می گوید:
 

که به صراحت فقط به تحریم هایی اشاره دارد که در دوره ریاست جمهوری ترامپ تحمیل شده و دوم جایی که در انتهای مقاله می گوید:
 

در این دو جا ظریف شرط بررسی الحاق مجدد امریکا به گروه 1+5 را صرفا تحریم های تحمیلی در دوره ترامپ اعلام می کند و هیچ اشاره به اینکه بایدن باید قبل از بازگشت به 1+5 تحریم های مندرج در برجام را هم لغو کند ندارد.

نکته کلیدی اینجاست که و آشنایان به موضوع به خوبی می دانند این مسئله چقدر حیاتی است که وقتی شرط بررسی عضویت مجدد امریکا در 1+5 صرفا لغو تحریم های دوره ترامپ دانسته می شود، در واقع به این معناست که امریکا می تواند به برجام برگردد در حالی که تحریم های برجامی همچنان به قوت خود باقی است و آن تحریم ها دقیقا آنطور که سالیوان و بلینکن گفته اند فقط زمانی متوقف می شود که ایران تعهدات برجامی خود را به طور کامل انجام بدهد. به این ترتیب فرمول احیای برجام دقیقا همانطور خواهد بود که تیم بایدن می خواهد نه آنگونه که نظام جمهوری اسلامی برای آقای ظریف معین کرده.

کشور اکنون یک فرصت طلایی برای وادار کردن دولت امریکا به لغو همه تحریم ها دارد اما محمدجواد ظریف آشکارا در حال پیشنهاد فرمولی است که به امریکا اجازه می دهد به برجام برگردد و همزمان تحریم های برجامی را نیز حفظ کند و توقف آنها را به زمانی موکول نماید که همه تعهدات ایران انجام و راستی آزمایی شده باشد.

من بسیار متاسف و متحیرم که ظریف چگونه چنین مقاله ای را نوشته و در آن رسما راه بازگشت امریکا به برجام بدون لغو همه تحریم ها (تحریم های دوره ترامپ به اضافه تحریم  های برجامی) باز کرده است. در حالی که ایشان خیلی خوب می داند تعهدات هسته ای از جمله قانون مجلس صرفا زمانی قابل بازگشت است که همه تحریم ها لغو و اثر اقتصادی ان آشکار شده باشد.

ظریف همیشه گله دارد که چرا برخی کارهایی می کنند که او در مقام وزیر خارجه جدی گرفته نشود و از اعتبارش کاسته شود. اگر واقعا به دنبال جواب است باید برگردد و همین مقاله خود را یک بار دیگر بخواند.